Slovaćka - najblyžča do čeśkoї slov'janśka mova. Nastiľky blyźka, ščo čeсhy i slovaky bez trudnoščiv rozumijuť odyn odnoho. Tomu v Čechiї na administratyvnomu rivni ne vymahajuť naviť perekladiv zi slovaćkoї. Slovaćka, vse ž, je cilkom samostijna mova, ščo rozvyvajeťsja vidpovidno do svoїch vnutrišnich zakonomirnostej.
Nezvažajučy na te, ščo slovaćka vid čeśkoї stala vidriznjatysja vidrazu ž pislja rozpadu slov'janśkoї spiľnoty, vse ž do 19 storiččja v Slovaččyni, v jakosti literaturnoї movy, vykorystovuvalasja čeśka, v jaku postupovo vchodylo vse biľše slovaćkych elementiv, v 15 i 16 st. z'javljajuťsja perši zv'jazni slovaćki teksty.
V kinci 18 stolittja Anton Bernolak ( 1762 - 1813) sprobuvav stvoryty pyśmovu slovaćku, ale joho meta skorystatysja holovnym čynom zahidnoslovaćkym dialektom tak i ne bula dosjagnuta. Tiľky v polovyni 19-go stolittja hrupi slovaćkych patriotiv na čoli z Ljudovitom Šturom (1815 - 1856), Jozefom Myloslavom Gurbanov (1817 - 1888) i Mihalom Myloslavom Godži (1811 - 1870) vdalosja stvoryty pyśmovu slovaćku movu na osnovi seredńoslovaćkoho dialektu.
Čechy možuť bez problem čytaty slovaćki hazety, sluchaty slovaćkoju radio i dyvytysja telebačennja. Pryčyna ćomu - bezlič zahaľnoho v stanovlenni dvoch mov. Tak, napryklad, i v čeśkij i slovaćkij zlylysja vymova i i y, v oboch movach isnujuť korotki i dovhi holosni, naholos padaje na peršyj sklad.
Takož bahato spiľnoho možna znajty, porivnjujučy vidminky, dijevidminy i slovotvir. Najbiľš vyrazni vidminnosti z'javljajuťsja v slovnykovomu skladi, jakyj syľno zminyvsja v naslidok rozdiľnoho istoryčnogo rozvytku dvoch kraїn. U periody 1918 - 1939 ta 1945 - 1992 čechy i slovaky žyly v odnij deržavi, i tomu kontakt dvoch mov buv zrozumilym ščodennym javyščem.
Rezuľtatom bahatoričnogo zitknennja stalo najavnisť zahaľnyh sliv i movnych konstrukcij. Tak, napryklad, v čeśkij movi z'javylysja slova: výdobytek, rozlučka, horkotĕžko, neurčitek, dovolenkový, odvislý. Sportyvni komentatory inodi vymovljajuť imena na slovaćkyj maner: Bratislavčan, Žilinčan (zamisť Brastislavan, Žilinjan). Vplyv slovaćkogo na čeśkyj - ce takož prysutnisť v ostanńomu govirok: vynikajícnĕ, strhujícnĕ.
Цікава інформація тут: https://www.youtube.com/watch?v=JzX7xGzTKWM&lc=z23bwhjqgyjozt3cracdp434cyfdlgucsmdux51ts3hw03c010c
Немає коментарів:
Дописати коментар